Er is al vaker iets over gezegd: de vele kadootjes die Kamerleden krijgen. Eigenlijk is er niks over vastgelegd. De Kamer zelf vindt een gedragscode niet nodig. En dus is het moeilijk te bepalen wat nu wel, en wat niet maatschappelijk aanvaardbaar is. Alvorens ik een paar opmerkelijke voorbeelden geef, eerst dus maar even een referentiepunt proberen te formuleren.

Voor ambtenaren is namelijk wel bepaald wat zij mogen aannemen. Een brochure over integriteit van het ministerie van VWS biedt veel duidelijkheid over wat betamelijk wordt geacht. In beginsel mogen ambtenaren van dit departement geen geschenken aannemen met een waarde boven de 50 euro. Dat bedrag herken ik wel, want in mijn tijd als bestuurder van de publieke omroep mochten we ook geen kadootjes accepteren boven dit bedrag. 

Er was zelfs een speciale compliance-officer die dit controleerde. Wat nog wel eens tot de nodige hilariteit leidde. Vooral toen televisieproducent Rene Stokvis (te land ter zee en in de lucht) een dag voor Kerstmis een hele lading Noorse zalm kreeg geretourneerd. Dit omdat per zalm – volgens de ijverige complice-officer – door de televisieproducent mogelijk meer was betaald dan 50 euro. 

Wat tot gevolg had dat Rene Stokvis op tweede Kerstdag  wanhopig aan de telefoon hing, om te vertellen dat hij zijn lading zalm had terug gekregen van de publieke omroep. Dat de zalm inmiddels bedorven was. En dat deze inkoop echt niet meer had gekost dan 50 euro. Hij begreep er niets van.

Terug naar de kamerleden. 50 euro is dus in de publieke sector zo’n beetje de norm. Wie dan het geschenkenregister, waarin kamerleden hun kadootjes moeten melden, eens bekijkt komt toch wel tot een paar opvallende observaties.

Bijvoorbeeld: waarom laat het VVD lid Ten Broeke zich op kosten van KPMG onlangs op Prinsjesdag van Hengelo naar Den Haag vervoeren per taxi? Kosten 291 euro. En waarom krijgt dit zelfde kamerlid van concurrent PWC een voucher om te overnachten in Grand hotel Huis ter Duin? Waarde 150 euro.

Of deze: Waarom krijgt het lid Elias (VVD) en luchtvaartwoordvoerder voor deze partij, in 2013 twee exclusieve Privium kaarten van de Schiphol Group? Waarde 194 euro. Of waarom neemt het lid Knops (CDA) op kosten van AFAS deel aan Big Improvement Day? Waarde 995 euro.

En dan het lid Oosenbrug (PvdA) die op kosten van de Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten voor het North Sea Jazz Festival wordt uitgenodigd. Waarde 299 euro. En op uitnodiging van BUMA voor het Amsterdam Dance Event. Waarde 150 euro.

Of het lid Potter (VVD) die “twee kleine meubels” kado krijgt ter waarde van 140 euro. Gulle gever onbekend.

Tenslotte de leukste van allemaal: Het lid Nepperus (VVD) krijgt 10 kratten frisdrank. “Waarde vermoedelijk meer dan 50 euro”. Overigens uitsluitend Bitterlemon. Een raadsel op zich.

De voorbeelden zeggen natuurlijk niets over de beïnvloedbaarheid van de betrokken kamerleden, door bijvoorbeeld KPMG, PWC, Schiphol of BUMA. Feit is wel dat zij met deze organisaties te maken hebben in hun hoedanigheid van Kamerlid.

Zo is luchtvaartwoordvoerder Ton Elias van de VVD een groot politiek voorstander van groei van de nationale luchthaven. En kreeg hij in 2013 twee exclusieve Privium passen van Schiphol.

De kadootjes zijn natuurlijk niet bedoeld zijn om de kamerleden “om te kopen”. Maar toch wel om ze “gunstig te stemmen”, zou ik zeggen. Al trapt iemand als Elias daar natuurljk nooit in. De doorgewinterde oud-journalist staat bekend om zijn onafhankelijkheid. 

Het zegt vooral iets over deze bedrijven die heel goed weten dat de publieke norm rond de 50 euro ligt. Zij zouden het niet moeten doen.

En datzelfde geldt eigenlijk ook voor de Kamerleden. Waarom hanteren zij andere normen  dan die voor ambtenaren en andere publieke functionarissen gelden? Het lokt alleen maar onduidelijkheid uit. En dat is niet goed. Zeker niet in het glazen huis van de politiek.

Tenslotte het mysterie: Waarom krijgt Helma Nepperus van de VVD maar liefst tien kratten Bitterlemon? Eerder pleitte ze in de Kamer zelf al voor terugkeer van deze frisdrank in het Kamerrestaurant. Is ze verslaafd aan dit drankje? En heeft ze de Bitterlemon met haar overige 149 collega’s gedeeld? Of deze stiekem thuis opgedronken?

 Foto. TonElias.VVD.nl