Het programma Brandpunt Reporter (KRO-NCRV) toonde gisteravond in het geheim gemaakte opnamen van Volkert van der G. De moordenaar van Pim Fortuyn, die tot 18 jaar werd veroordeeld voor zijn daad. Maar na 12 jaar vrij kwam. Wegens “goed gedrag”.

Het is een verworvenheid dat Nederland een humaan gevangenissysteem kent. Dit omdat veel gedetineerden naast dader ook slachtoffer zijn van hun eigen domme en impulsieve keuzes en de omstandigheden waarbinnen ze die maken. Enige clementie is daarom – ook voor grote misdadigers – op z’n plaats. Dat vinden wij in Nederland.

De manier waarop een volk omgaat met z’n veroordeelden, zegt iets over de de mate van beschaving van dat land. Vergelijk ons gevangenissysteem met dat van de Verenigde Staten. Waar de gevangenissen uitpuilen van de levenslang gestrafte zwarte Amerikanen, die al kansloos waren vanaf het moment dat ze in de Bronx geboren werden.

In het geval van Volkert van der G. zegt onze omgang met misdadigers helaas ook iets over de wijze waarop het liberale beleid met betrekking tot veroordeelde criminelen is doorgeschoten. Dat heeft vooral te maken met de manier waarop deze politieke moordenaar de overheid, die hem namens ons allemaal heeft gestraft, kennelijk mag manipuleren.

Het vormt Volkerts zelf gekozen bestaansrecht om de gaten in de wet op te zoeken. En zo zijn wil op te leggen aan de samenleving.  Zo blijkt uit Reporter. Of het nou boeren zijn die in zijn ogen de milieuregels overtreden. Of het OM en de reclassering die hem helpen bij zijn reintegratie in de maatschappij. Van der G. leeft van het gevecht met de instanties en schroomt niet om daarbij al zijn manipulatieve vaardigheden in te zetten.

In die zin was Reporter echt onthullend. Zelfs schokkend. Het programma maakt vaak gebruik van dit soort superlatieven, uitgesproken door Sven Kockelmann.  Maar deze  keer zijn die op hun plaats. Niet omdat het programma gisteren nou zo veel grote “scoops” bevatte.

Het was het geheel aan beelden, uitspraken en non verbale communicatie van Volkert van der G. zelf, dat als buitengewoon onthullend bestempeld moet worden en het “Kockelmann superlatief” rechtvaardigt.

Volkert heeft Pim Fortuyn vermoord. En je zou denken dat ie na een zware straf van 12 jaar enige bescheidenheid zou hebben ontwikkeld ten aanzien van de vraag wie hij is en waarom hij deze maatschappelijke gruweldaad pleegde. Maar nee, Volkert communiceert op meta niveau in Reporter eigenlijk vooral grote tevredenheid over wie hij ten diepste is. 

Hij is slimmer en geraffineerder dan de samenleving zelf. En maakt desnoods “misbruik” van de regels en het systeem om z’n zin te krijgen. Hij is de regisseur van zijn eigen daderschap en lijkt weinig spijt te hebben. Integendeel. Hij oogt bijzonder content met zichzelf. Maakt de instanties belachelijk. Is blij dat Opstelten en Teeven zijn afgetreden. En is naar eigen zeggen bereid “misbruik” te maken van de mensen die hem bij zijn reïntegratie moeten helpen. 

Volkert van der G. is een tragische figuur, die een lange neus trekt naar de samenleving. Die het liefst zou emigreren, omdat de overheid in Nederland hem niet aan staat. Die een politicus om ideologische redenen het leven benam. Een man van “principes” dus. 

Maar die tegelijkertijd zo berekenend is dat hij een huis in Apeldoorn aanhoudt om zijn alleenstaanden bijstandsuitkering van 900 euro te behouden. Reden waarom hij niet bij zijn vriendin en kind woont, zo vertelt hij in Reporter. Wel de lusten maar niet de lasten van deze verschrikkelijke overheid. Daar is weinig principieels aan. 

Volkert zorgt er zo voor dat ook progressieve, linkse geesten, rechtse standpunten ontwikkelen. Want deze keer ben ik het eens met oud LPF leider Mat Herben:  De man die leeft van de mazen in de wet, dient nu zelf op basis van diezelfde gaten een flinke duw te krijgen.

Volkert overtrad bewust het mediaverbod door een een-tweetje op te zetten met een fotograaf van De Telegraaf. Juridisch gezien een overtreding van zijn voorwaarden voor vervroegde vrijlating. En dus is het in theorie mogelijk om hem zijn resterende straf van 6 jaar alsnog te laten uitzitten.

“Ondenkbaar dat dit gebeurt”, haastten strafrechtadvocaten zich meteen te zeggen. “Daar is het niet ernstig genoeg voor”, zo lieten ze meteen na de uitzending optekenen.

Ik vraag me dat af. Het zou goed zijn als het OM alles in het werk stelt om “a la Volkert” met de wet in de hand z’n wil op te leggen aan deze manipulatieve querulant uit Harderwijk. Die nog niets heeft geleerd. En die z’n middelvinger op steekt naar de samenleving die hij zo heeft verwond.

Foto: screenshot Brandpunt Reporter (KRO-NCRV)